serce

serce I {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. n III {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'u człowieka i wielu zwierząt: główny organ układu krążenia, zbudowany z tkanki mięśniowej; wtłacza krew do naczyń krwionośnych, warunkuje ciągłe jej krążenie w naczyniach': {{/stl_7}}{{stl_10}}Zdrowe, chore serce. Praca serca. Zawał, ból serca. Serce bije, pracuje, tłoczy krew. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'przedmiot, rysunek itp. wyobrażający serce, mający kształt serca': {{/stl_7}}{{stl_10}}Narysować serce. Serce na laurce. Serce z czekolady. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'najważniejszy, centralny punkt, ośrodek czegoś; centrum, środek, wnętrze': {{/stl_7}}{{stl_10}}Serce miasta. Serca państw. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'znajdujący się wewnątrz dzwonu metalowy drążek, wydający w zderzeniu ze ścianą dzwonu dźwięk': {{/stl_7}}{{stl_10}}Serce dzwonu. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}serce II {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. n III, blm {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'okolica piersi, lewa jej część, gdzie znajduje się serce': {{/stl_7}}{{stl_10}}Trzymać się za serce. Nosić broszkę na sercu. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'natura, charakter, właściwości człowieka, typ uczuciowości': {{/stl_7}}{{stl_10}}Człowiek o cichym sercu. Dobre serce. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'uczuciowy, życzliwy stosunek do kogoś lub czegoś; dobroć, serdeczność, życzliwość': {{/stl_7}}{{stl_10}}Okazywać serce. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'zbiór wewnętrznych przeżyć człowieka, siedlisko jego uczuć, wrażeń, nastrojów; dusza': {{/stl_7}}{{stl_10}}Czuć w sercu żal. Mieć w sercu radość. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'odwaga, męstwo': {{/stl_7}}{{stl_10}}Serce waleczne, mężne. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_7}}'siedlisko uczuć, przeżyć, doznań miłosnych; miłość': {{/stl_7}}{{stl_10}}Zdobyć czyjeś serce. Poślubić kogoś z serca. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_7}}'ochota, chęć do czegoś; oddanie się czemuś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Robić coś z sercem. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'choroba, zawał serca (narządu) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Umrzeć na serce.{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_10}}brać – wziąć sobie {{/stl_10}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}do serca; całym sercem; chwytać – chwycić [ujmować – ująć] {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}za serce; człowiek małego serca; człowiek wielkiego serca; czytać w {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyichś} {{/stl_8}}{{stl_7}}oczach [myślach] [w {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyimś} {{/stl_8}}{{stl_7}}sercu]; drogi [bliski, miły] sercu; iść [pójść] za głosem serca; {{/stl_7}}{{stl_8}}{ktoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}(jest) bez serca; kamień spadł {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}z serca; kłaść się [leżeć] {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}kamieniem na sercu; kłuć – ukłuć {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}w serce; {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}leży {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}na sercu; {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}boli serce; mieć gołębie serce; mieć miękkie serce; mieć [nosić] zadrę w sercu; mieć serce {{/stl_7}}{{stl_8}}{dla kogoś, dla czegoś, do kogoś, do czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}; mieć serce na dłoni; mieć serce z kamienia; mieć serce z wosku [miękkie jak wosk]; mieć twarde serce; mówić [pisać i in.] co [jak] serce dyktuje; nie mieć Boga w sercu; nosić [chować] {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}w sercu; nosić {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}w sercu; oddać {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serce; otwierać – otworzyć {{/stl_7}}{{stl_8}}{przed kimś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serce; palpitacja serca; pani {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyjegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serca; podbijać – podbić {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyjeś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serce; przemówić {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}do serca [sumienia]; przyjaciel [przyjaciółka] od serca; przyjmować – przyjąć {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}wdzięcznym sercem; przypaść {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}do gustu [do smaku, do serca]; robi się – zrobiło się {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}miękko koło serca; rozrusznik serca; stracić serce {{/stl_7}}{{stl_8}}{dla kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}; ściskać – ścisnąć {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serce; tracić – stracić serce {{/stl_7}}{{stl_8}}{do czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}; wciskać się w serce [w duszę]; w głębi serca; wkładać – włożyć {{/stl_7}}{{stl_8}}{w coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serce; wkradać się – wkraść się w {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyjeś} {{/stl_8}}{{stl_7}}łaski [do {{/stl_7}}{{stl_8}}{czyjegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serca]; w skrytości [cichości] ducha [serca]; z biciem serca; z bijącym sercem; z bólem serca; z całego serca; z ciężkim sercem; zdjąć {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}kamień z serca; z dobrego serca; z głębi serca; z lekkim sercem; złamać {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}serce; z otwartym sercem; z ręką na sercu; zrzucić [wygnać] pychę z serca {{/stl_7}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}serce {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}krwawi {{/stl_13}}{{stl_7}}'ktoś cierpi psychicznie': {{/stl_7}}{{stl_10}}Serce mu krwawiło na widok płonącej Warszawy. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}serce {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}pęka {{/stl_13}}{{stl_8}}{z czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}'ktoś jest zrozpaczony, zdesperowany (z jakiegoś powodu) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Serce pękające z bólu, z rozpaczy, ze smutku. Choć serce mu pękało, musiał sprzedać najpiękniejszy obraz ze swojej kolekcji. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}serce {{/stl_13}}{{stl_7}}({{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś}{{/stl_8}}{{stl_7}}) {{/stl_7}}{{stl_22}}rośnie {{/stl_22}}{{stl_33}}'ktoś się cieszy, jest dumny, zadowolony z czegoś':{{/stl_33}}{{stl_10}}Serce rośnie, gdy się patrzy na miłych, kulturalnych, młodych ludzi. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}serce {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}stanęło [zamarło i in.] {{/stl_13}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'ktoś bardzo się przeraził, doznał gwałtownych emocji': {{/stl_7}}{{stl_10}}Serce mi stanęło na wieść o katastrofie kolejowej. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}serce {{/stl_13}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}wali {{/stl_13}}{{stl_7}}'serce komuś bardzo mocno i szybko bije, krew silnie pulsuje': {{/stl_7}}{{stl_10}}Po długim biegu serce waliło mu jak młot. Serce wali komuś ze strachu, z tremy. {{/stl_10}}